Muzeum Drukarstwa Warszawskiego

“STAMPERIA POLACCA”‘ – DZIEŁA FLORENCKIEJ OFICYNY SAMUELA TYSZKIEWICZA W WARSZAWIE

Wystawę poświęconą Samuelowi Tyszkiewiczowi, znanemu polskiemu emigracyjnemu artyście typografii i wydawcy, ambasadorowi polskiej kultury we Włoszech, i jego florenckiej oficyny można od 1 kwietnia oglądać w Muzeum Historycznym Warszawy.


 

Rzeczy piękne wydawać pięknie – takim mottem kierował się Samuel Tyszkiewicz, twórca i właściciel Stamperia Polacca, znanej florenckiej oficyny drukarskiej, działającej w latach 1926-1954.

Wystawa jest pierwszą tak dużą ekspozycją tyszkiewiczowską prezentowaną w kraju po raz pierwszy od pięćdziesięciu lat. Przedstawia nie tylko wydawnictwa oficyny – została poszerzona i wzbogacona o pamiątki rodzinne, korespondencję oraz wydawnictwa i publikacje poświęcone dziełu Samuela Tyszkiewicza.

Samuel Fryderyk Tyszkiewicz urodził się w Warszawie 1 stycznia 1889 r. W Paryżu ukończył studia techniczne. Podczas podróży do Włoch urzekła go Florencja i postanowił, że w niej zamieszka. Wraz z żoną, Marylą z Neumannów Tyszkiewiczową, założył tam małą oficynę drukarską, sygnowaną gmerkiem wykonanym przez Marylę Tyszkiewiczową, spod pras której ukazywały się publikacje, które do dziś dnia uchodzą za prawdziwe dzieła sztuki edytorskiej.

Pierwszą z około sześćdziesięciu książek, które wyszły z oficyny Tyszkiewicza, była monografia rzeźbiarza i architekta włoskiego Renesansu Bernardo Rosselino (1928). Tekst napisała, a także własnoręcznie oprawiła Maryla Tyszkiewiczowa. Książka ilustrowana jest specjalnie wykonanymi fotografiami (pierwsze 25 egz. oryginalnymi odbitkami. W pozostałej cz. nakładu światłodruki wykonane w Oficynie).

Kolejną, pięknie wydaną książką, przyozdobioną dwunastoma drzeworytami Tadeusza Cieślewskiego (syna) była ,,Fiorenza”, dzieło z historii sztuki autorstwa samego Samuela Tyszkiewicza.

W oficynie florenckiej powstały, przełożone na język włoski przez Oskara Skarbek-Tłuchowskiego ,,Sonety krymskie” Adama Mickiewicza (1929). Tyszkiewicz wydał również szkic Józefa Andrzeja Teslara, powstały z okazji odsłonięcia pomnika wieszcza w Paryżu. Do piękniejszych wydawnictw wśród tych artystycznych dzieł należy ,,Życie nowe” Dantego Alighieri (1934) w przekładzie Edwarda Porębowicza.

Samuel Tyszkiewicz stosował rzadkie czcionki nicolas cochin, incunabula i sinibaldi; często drukował na czerpanym papierze z filigranami, oprawiał w pergamin. Składał w języku polskim, włoskim, angielskim, francuskim i po łacinie. Wszystkie książki z oficyny florenckiej były opatrzone kolofonem i sygnowane własnoręcznym podpisem Tyszkiewicza.

O oficynie florenckiej było głośno w kraju i za granicą. Zachwycano się jej drukami. Samuel Tyszkiewicz pokazywał swoje niezwykłej urody dzieła na kilku wystawach, także i w Polsce. Wystawił swe prace, m.in. w czasie III Zjazdu Bibliofilów Polskich w 1928 r. we Lwowie.

Księgi i wiele dokumentów pokazanych na wystawie pochodzą z kolekcji prywatnych, nie tylko znajdujących się w Polsce. Z Biblioteki Narodowej pochodzi prawie cały zbiór materiałów typograficznych oraz nieoprawiane książki, w luźnych składkach. Ich pokazanie umożliwiło pokazanie warsztatu tyszkiewiczowskiego. BN udostępniła wiele innych b. cennych obiektów, w tym trzy tomowy, wielki album powstały w jednym egz. – Italia – cztery tygodnie na ziemi włoskiej. 1922 oraz egz. Sonetów Krymskich odbity na pergaminie (te dwa obiekty będą wystawiane tylko do 15 kwietnia). Eksponaty pochodzą też z innych placówek, m.in. z Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza, Wojewódzkiej Biblioteki im. H. Łopacińskiego w Lublinie, Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW, Towarzystwa Bibliofilów im. J. Lelewela w Toruniu. Swoich zbiorów użyczyli m.in. Wojciech Chojnacki, Lech Kokociński, Waldemar Łysiak Roman Nowoszewski, Tomasz Marczewski, Edward Towpik – w sumie 19 bibliofilów.

Wystawę, wspaniale zaaranżowaną przez Alicję Iglewicz, będzie można oglądać do 14 czerwca. Towarzyszy jej katalog zaprojektowany przez Andrzeja Tomaszewskiego, a wydany prze cztery instytucje: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Muzeum Drukarstwa Warszawskiego, Bibliotekę Narodową oraz Towarzystwo Bibliofilów Polskich w Warszawie.

Dodaj komentarz