Edytorstwo Kalendarze

Galeria kalendarzy – “Dawne Mapy Polski i Europy” (wyd. Zamek Królewski w Warszawie)

Zamek Królewski w Warszawie, a ściślej wydawnictwo Zamku – Arx Regia, pochwaliło się niewielkim ściennym kalendarzem (30×42 cm) na ten rok. Kalendarz może dla niektórych jest niewielki, wielki jest natomiast zawartością – to Dawne Mapy Polski i Europy, choć ściślej pewnie należałoby powiedzieć Europy, Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej. 13 map , bo włącznie ze stroną tytułową, z różnych okresów. Mapy ułożono zgodnie z kolejnymi miesiącami roku wg lat ich powstania, od najstarszej – z 1507 roku – po 1752.



Na karcie styczniowej oglądamy mapę Polski, Węgier, Czech, Niemiec, Rusi i Litwy Marcusa Beneventusa i Bernarda Wapowskiego, a na grudniowej – mapę starostwa pilskiego Franciszka Floriana Czaki. Wszystkie mapy 12 miesięcy są wspaniałe, ale szczególną uwagę zwracają dwie: z 1630 (kwiecień) i z ok. 1698 (wrzesień).

Na pierwszej (Tabula nova Poloniae et Silesiae) Śląsk i Polska zamknięte w niezwykłą, ręcznie barwioną bordiurę. Czego tam nie ma: wykaz władców Polski (od Lecha i Kraka), portrety czterech ostatnich wówczas królów naszego kraju (od Henryka Walezego po Zygmunta III Wazę), widoki perspektywiczne największych miast (Kraków, Wrocław, Gdańsk itd), postaciami w ówczesnych typowych strojach, herbami Polski i Śląska. To taki mini podręcznik geopolityczny. Twórca jest Nicolao Johannide Piscatore (zlatynizowana forma nazwiska Claes Janszoon Visscher) (1587-1652). holenderski kartograf, grawer, drukarz i wydawca.


Karta wrześniowa cieszy oczy mapą Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego (Nova totius Regni Poloniae Magniq, Ducatus Lithuaniae cum fuis Palatinatibus ac Confiniis). Rządy sprawował wówczas król August II Mocny i jegoż to pieknie kolorowany konterfekt zdobi prawy górny róg mapy. Tu warto zauważyć, że samą mapę wydano w oparciu o prace Guillaume’a Le Vasseur de Beauplana (ur. ok. 1600, zm. w 1675) – francuskiego inżyniera wojskowego, markiza, pisarza i kartografa, który jako jeden z pierwszych opracował szczegółową mapę południowo-wschodnich ziem Rzeczypospolitej.



Mapy umieszczono na czarnym tle, skromne (tylko cyfry) kalendarium białe, niedziele i święta czerwone – skromnie i elegancko.


Kalendarz opracował b. kustosz na Zamku Królewskim Kazimierz Kozica (zm. 20.10.2019), znawca i pasjonat map (na Zamku opiekował się kolekcją dr. Tomasza Niewodniczeńskiego), autor artykułów i katalogów dot. map, w tym IMAGO POLONIAE. Dawna Rzeczpospolita na mapach, dokumentach i starodrukach
w zbiorach Tomasza Niewodniczeńskiego
(AR-W Arkadiusz Grzegorczyk, Warszawa 2002).

Dodaj komentarz