Liczba znanych egzemplarzy tego dzieła dochodzi do 50 egzemplarzy, z czego w Polsce mamy aż dwa. Najbardziej kompletny znajduje się w Muzeum Narodowym, drugi przechowywany jest w Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Mowa tu o atlasie Cornelisa de Jode Speculum orbis terrae (Zwierciadło całego świata), prace konserwacyjne nad “warszawskim” egzemplarzem ukończono w listopadzie i udostępniono w wersji cyfrowej.
Atlas wydano w Antwerpii w 1593 roku i był on w dużej mierze kontynuacją niedokończonych prac jego ojca, Gerarda de Jode, zmarłego w 1591 r. Współcześni uczeni uważają wiele map de Jode za szczegółowe kopie zarówno portugalskich, jak i hiszpańskich kartografów z ówczesnego atlasu Theatrum Orbis Terrarum autorstwa Abrahama Orteliusa (Antwerpia 1570 r.), Być może dlatego atlas de Jode’a nigdy nie sprzedawał się dobrze. Po jego śmierci płyty grawerskie zostały sprzedane JB Vrients (który był również właścicielem płyt Orteliusa ), a cała praca nie została ponownie opublikowana.
Speculum orbis terrae zawiera 80 tablic z mapami oraz 16 kart tekstu. Z kart związanych z Polska znajdziemy m.in. mapy Rzeczpospolitej z portretem Zygmunta III Wazy, mapy Prus, Pomorza Zachodniego, Śląska, Księstwa Oświęcimskiego i Zatorskiego.
Jak czytamy na stronie MN w Warszawie: Atlas wyróżnia szata edytorska i graficzna nawiązująca do najlepszych wzorów książki renesansowej. Tekst został złożony antykwą, w równe, otoczone szerokim marginesem kolumny i ozdobiony dużymi inicjałami, winietami, finalikami. Obie części atlasu otwierają też efektowne frontispisy alegoryczne (w naszym egzemplarzu brakuje frontispisu do cz. 1.). Tom zachował barwioną na czerwono oprawę z licznymi tłoczeniami (zapewne z epoki) oraz złocenia brzegów kart, ozdobione dodatkowo cyzelowanym (tzn. wyciskanym) ornamentem. Wszystkie elementy graficzne oraz ilustracje, mapy i tablice zostały starannie pokolorowane z wykorzystaniem bogatej palety barw (w tym złocenia), najpewniej jeszcze w XVI- lub na początku XVII w. W XVI w. niemal powszechnie praktykowano ręczne ozdabianie książek drukowanych, a do początku XIX w. regułą było kolorowanie map.
Po digitalizacji kompletną reprodukcję atlasu z kolekcji MNW można obejrzeć w serwisie Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej. Dzieło jest również prezentowane w Galerii Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego.
Na stronie MN warto obejrzeć atlas w wersjach przed i po konserwacji.
(źródło MNW, wikipedia)
Dział, w którym zamieszczane są drobne informacje z rynku wydawniczo-księgarsko-poligraficznego.