In hoc volumine continentur Naldi Naldii Florentini Epistola de laudibus augustae bibliothecae atque Libri quattuor versibus scripti eodem argumento ad serenissimum Mathiam Corvinum Pannoniae regem (List do Najjaśniejszego Macieja Korwina, króla Panonii, o pochwałach dostojnej biblioteki i księgach czterech wersetów napisanych na ten sam temat) to pełna nazwa słynnego już kodeksu, o którym mówi cała Polska.
Powyższy rękopiśmienny kodeks powstał ok. 1490 roku we Florencji, gdzie nadano mu również przepiękną szatę iluminatorską. Jego autorem jest włoski humanista Naldo Naldi (1439 – około 1520). Księga stanowi zapisany w formie poematu swego rodzaju katalog kolekcji iluminowanych manuskryptów słynnej Bibliothecae Corvinianae, jednego z najwspanialszych europejskich księgozbiorów renesansowych.
Poemat składa się z czterech ksiąg. Pierwsza zawiera opis wnętrz zamkowych, w których znajdował się księgozbiór, w księdze II i III wyszczególnione są dzieła greckich i rzymskich autorów starożytnych, w ostatniej teksty pisarzy chrześcijańskich. Oprawa jest współczesna (zastąpiła skromną oprawę tekturowo-aksamitną), prawdopodobnie z XIX w., skóra brązowa na tekturze
Po podboju Węgier przez Turcję królewski księgozbiór uległ stopniowemu rozproszeniu a sama Epistola… trafiła do Torunia przez Italię lub Niemcy. W roku 1594 została przekazana w darze przez toruńskiego mieszczanina do zasobów biblioteki Gimnazjum Akademickiego, nowopowstałej w Toruniu wyższej uczelni. Od początku był prawdziwym klejnotem biblioteki dawnego toruńskiego gimnazjum akademickiego, włączonej w 1923 roku w struktury Książnicy Miejskiej – obecnej Książnicy Kopernikańskiej. Jest jednym z najważniejszych obiektów o światowym znaczeniu przechowywanych w Toruniu.
Rękopis przetrwał w Toruniu trzy oblężenia szwedzkie i dwa oblężenia z czasów wojen napoleońskich, a także cały okres zaborów i dramatyczny moment ewakuacji toruńskich zbiorów bibliotecznych pod koniec II wojny światowej. Czy teraz opuści Polskę?
Projekt ustawy, przewidujący nabycia go przez Skarb Państwa i przekazanie Węgrom, został przygotowany przez grupę posłów z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość i wpłynął do Sejmu w dniu 2 lutego 2022 roku, a następnie został skierowany do pierwszego czytania do Komisji Kultury i Środków Przekazu.
Pomysł ten spotkał się z oburzenie środowisk samorządowych i związanych z książką, ludzi kultury i nauki.
7 lutego 2022 roku Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego opublikował oficjalne oświadczenie. Czytamy w nim:
Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego wyraża zdecydowany sprzeciw wobec poselskiego projektu ustawy o przekazaniu na rzecz Węgier kodeksu „Epistola de laudibus augustae bibliothecae atque libri quatuor versibus scripti eodem argumento ad serenissimum Mathiam Corvinum Panoniae regem” zmierzającego do odebrania Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu prawa własności wymienionego rękopisu i przekazania go Skarbowi Państwa.
Swój sprzeciw wyraziło Towarzystwo Miłośników Torunia
Z żalem i oburzeniem przyjęliśmy informację o projekcie ustawy, która zakłada przejęcie przez państwo (poprzez przymusowy zakup) a następnie przekazanie Węgrom jednego z najcenniejszych skarbów Torunia – piętnastowiecznego kodeksu pergaminowego “Epistola de laudibus Augustae Bibliothecae”, przechowywanego w zbiorach Książnica Kopernikańska w Toruniu. (…)
Wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec pomysłu odebrania Toruniowi i Polsce tego wyjątkowego zabytku. Kategorycznie nie zgadzamy się również z uzasadnieniem projektu ustawy, w którym stwierdzono, że kodeks “nie ma ścisłego związku z historią Polski”. Wręcz przeciwnie – jest przecież nierozerwalnie związany z dziejami jednej z najważniejszych szkół działających w przeszłości na ziemiach polskich – toruńskiego Gimnazjum Akademickiego. Stanowi też pamiątkę wysokich aspiracji kulturalnych i szerokich kontaktów toruńskiego mieszczaństwa, a także dowód wielkiej troski torunian o obiekty należące do najcenniejszych skarbów ludzkości
Protestuje Polska Akademia Nauk
Książnica Kopernikańska w Toruniu zachęca do składania podpisów pod internetową deklaracją sprzeciwu wobec planów pozbawienia Polski tego zabytkowego kodeksu: https://www.kodekskorwina.pl/
Dział, w którym zamieszczane są drobne informacje z rynku wydawniczo-księgarsko-poligraficznego.