To dzieci przyznają dorosłym ten Order – Order Uśmiechu. Z numerem 1062, w czwartek 21 września otrzymała ją Olcha Wierzbowska-Sikorska, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, pomysłodawczyni i organizatorka Poznańskich Spotkań Targowych Książki Dla Dzieci i Młodzieży, ale przede wszystkim wielka przyjaciółka dzieci ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-wychowawczego dla Dzieci Niewidomych w Owińskach, która gdzie i jak tylko może wspiera działania Ośrodka (organizując np. podczas PST “Szarą godzinę” – recytatorski występ młodzieży z Ośrodka).
Szkoła i dzieci przygotowały się na to wydarzenie z całego serca. Były przemówienia i przygotowana przez dzieci część artystyczna. Herold ogłosił rozpoczęcie uroczystości, o tradycji Orderu opowiedział jak zawsze ze swadą Kanclerz Orderu Marek Michalak, dzieci z Ośrodka opowiedziały o historii Orderu, przedstawiono sylwetkę i zasługi Pani Olchy.
Order wręczył kanclerz Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu, wygłaszając wcześniej tradycyjną formułę: W imieniu dzieci świata, Międzynarodowa Kapituła Orderu Uśmiechu postanowiła nadać Ci to najsłoneczniejsze z odznaczeń. Na Damę Orderu mianowała różą Olchę Wierzbowską wicekanclerz Halina Marszał-Sroczyńska: Nadaję Ci tytuł Damy Orderu Uśmiechu, i żądam, abyś na przeciw wichrom i burzom była zawsze pogodna i radość dzieciom przynosiła. Przysięgasz?
– Przysięgam – odpowiedziała wzruszona Pani Olcha, po czym musiała wypić tradycyjnie puchar soku z cytryny, do tego nie krzywiąc się, gdyż, jak uprzedził wcześniej M. Michalak, grymas na twarzy automatycznie odbiera przyznany tytuł.
Ostatnim elementem uroczystości były życzenia i gratulacje. Listy od prezydenta miasta Poznania oraz starosty powiatu poznańskiego odczytał dyr Mirosław Materski, Katarzyna Kamińska odczytała listy od społeczności Biblioteki Raczyńskich, Miejskiego Wydawnictwa Posnania i prezesa Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, wręczyła też szanownej laureatce Dyplom Stulecia PTWK.
Potem były kwiaty, kwiaty, kwiaty…
Po zakończeniu uroczystości goście zostali zaproszeni na poczęstunek do szkolnej stołówki, gdzie czekały na nich przysmaki przygotowane przez młodzież.
Idea wręczania przez dzieci orderu dorosłym, którzy sprawdzili się jako prawdziwi ich przyjaciele i oddają im swe serce, padła gdzieś w połowie lat 60. Powołano Kapitułę Orderu Uśmiechu, której na przewodniczącego wybrana została znana i uwielbiana przez dzieci pisarka Ewa Szelburg – Zarembina. Jesienią 1968 roku odbyło się jej posiedzenie, na którym w imieniu dzieci przyznano po raz pierwszy to odznaczenie. Wyróżnionym nim osobom przysługiwał tytuł Kawaler Orderu Uśmiechu. Kawalerem z legitymacją numer 1 został prof. dr Wiktor Dega, światowej sławy chirurg ortopeda z Poznania, któremu tysiące dzieci zawdzięczały zdrowie, a nieraz i życie. W czasie uroczystości dekoracji Orderem Uśmiechu był pasowany czerwoną różą i musiał wypić puchar kwaśnego soku z cytryny i w dodatku uśmiechnąć się. Ta ceremonia obowiązuje do dziś.
A kto wymyślił wzór orderu? – w spływających do redakcji „Kuriera Polskiego” (który przez lata patronował Orderowi) listach dzieci pisały albo rysowały, jak powinien on wyglądać. Zwykle miał kształt serca albo słońca. Jury pod przewodnictwem wybitnego rysownika Szymona Kobylińskiego przypadł do gustu wymyślony przez 9-letnią Ewę Chrobak z Głuchołaz – uśmiechnięte słoneczko. I ono to właśnie cieszy oczy na Orderze Uśmiechu.
Od tej pory dwa razy w roku – w pierwszym dniu wiosny i w ostatnim dniu lata zbiera się Kapituła, aby zatwierdzić kolejnych Kawalerów Orderu.
Od 1979 roku, ogłoszonym przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Dziecka, sekretarz generalny ONZ Kurt Waldheim nadał Orderowi Uśmiechu międzynarodową rangę.
16 listopada 1992 roku powołano do życia Stowarzyszenie Kapituła Orderu Uśmiechu, instytucji niezależnej od jakichkolwiek zmian personalnych czy wahań politycznych.
Do tej pory dzieci nagrodziły nim ponad 1000 osób z ponad 40 krajów świata. Wśród Kawalerów i Dam Orderu Uśmiechu są takie osobistości jak: Ojciec Święty Jan Paweł II i zwierzchnik Kościoła buddyjskiego w Tybecie Dalajlama, Irena Sendlerowa, która uratowała podczas wojny życie 2500 żydowskich dzieci i wiele innych osób, nie aż tak powszechnie znanych, ale nadzwyczaj wielkiego serca, Matka Teresa z Kalkuty, Tove Jansson – twórczyni Muminków i Astrid Lindgren – autorka Pippi Langstrumpf, królowa Szwecji Sylwia, prezydentowa RP Jolanta Kwaśniewska, pisarka Ewa Szelburg – Zarembina, Joanne Rowling, autorka „Harry’ego Pottera”, Anna Czerwińska-Rydel (pisarka, autorka książek dla dzieci i młodzieży), Grzegorz Kasdepke (pisarz, autor książek dla dzieci i młodzieży), Petrovskaya Svetlana – Ukraina (pedagog, działaczka społeczna, działaczka międzynarodowego ruchu korczakowskiego, założycielka Ukraińskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka).
Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych im. Synów Pułku w Owińskach powstał w 1946 roku jako Państwowy Zakład Wychowawczy dla Dzieci Niewidomych. Zajmuje zabytkowe budynki pocysterskiego kompleksu w Owińskach, obok wspaniały, utrzymany w duchu baroku park. Obecnie jest to profesjonalny, wysoce wyspecjalizowany Ośrodek, który zajmuje się kompleksową terapią dzieci, oraz młodzieży niewidomej i słabowidzącej oraz ze złożoną niepełnosprawnością, od najwcześniejszych lat do czasu zdobycia zawodu.
W skład Ośrodka wchodzą szkoła podstawowa, liceum, szkoła branżowa I stopnia, i szkoła przysposabiająca do pracy, a także biblioteka i internat. Ośrodkiem kieruje Bartłomiej Maternicki. Od 2011 istnieje tu Muzeum Tyflologiczne, z cennymi zbiorami, m.in. największą w Polsce kolekcją map tyflologicznych oraz kilkaset innych obiektów związanych z kulturą i edukacją osób niewidomych.
W 2012 roku przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych w Owińskach otwarto pierwszy w Polsce i w Europie Park Orientacji Przestrzennej, umożliwiający naukę samodzielnego poruszania się w aglomeracji miejskiej, a także po prostu dobrą zabawę w pięknym otoczeniu..
Andrzej Palacz (ur.1957), redaktor naczelny magazynu ,,Wydawca” i portalu wydawca.com.pl, wydawca książek (literatura historyczna), dziennikarz branżowy, tłumacz, autor książki “Karolina Sobańska. Odeska Mata Hari”. Wykładowca edytorstwa i poligrafii na Podyplomowych Studiach Polityki Wydawniczej i Księgarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwent Moskiewskiego Instytutu Poligrafii.