NAGRODA im. DEDECIUSA 2005, 2007, 2009

………………………………………….

Nagroda im. Karla Dedeciusa, w wysokości 10 000 Euro, wręczana jest na przemian w Niemczech i w Polsce. Przyznaje się ją co dwa lata tłumaczom – polskiemu i niemieckiemu – za wybitne przekłady oraz działalność na rzecz porozumienia między Polakami a Niemcami. Ustanawiając nagrodę Fundacja spełnia misję swojego założyciela Roberta Boscha (1861–1942), który nawoływał do porozumienia między narodami. Pomysł ufundowania nagrody dla polskich tłumaczy powstał w 1981 roku z inicjatywy Karla Dedeciusa i Fundacji Boscha. Od 1992 przyznawana jest również nagroda dla niemieckich tłumaczy literatury polskiej, a od 2003 przyznaje się nagrodę podwójną. Laureatów wybiera polsko-niemieckie jury pod przewodnictwem Karla Dedeciusa. Tłumacze mogą zgłaszać swoją kandydaturę osobiście, mają też do tego prawo wydawnictwa i osoby trzecie.

Deutsches Polen-Institut w Darmstadt to placówka badawcza, centrum informacyjne oraz organizator imprez promujących kulturę polską oraz wiedzę na temat Polski w Niemczech. Założony został z inicjatywy Karla Dedeciusa, wybitnego tłumacza literatury polskiej.
Instytut prowadzi zakrojoną na szeroką skalę działalność wydawniczą – najważniejszym osiągnięciem jest zakończona w 2000 roku seria wydawnicza Polnische Bibliothek, wspólny projekt Deutsches Polen-Institut, Fundacji Roberta Boscha i wydawnictwa Suhrkamp. Licząca 50 tomów seria obejmuje dzieła najwybitniejszych pisarzy polskich, a także tomy poświęcone poszczególnym epokom literackim.
…………………………………………….

NAGRODA im. DEDECIUSA 2005

Laureaci:

Maria Przybyłowska studiowała filologię germańską w Warszawie i Lipsku. Od ponad 30 lat zajmuje się tłumaczeniem literatury niemieckojęzycznej. Tłumaczyła między innymi Horsta Bienka, Sigefrieda Lenza, Robesta Menasse, a także Eliasa Canettiego (w chwili obecnej pracuje nad dziełem przekładu wszystkich jego dzieł).
Dr Olaf Kühl studiował slawistykę i historię Europy Wschodniej w Berlinie. W jego dorobku znajdują się tłumaczenia klasyków XX wieku – przede wszystkim Witolda Gombrowicza – a także przedstawicieli literatury współczesnej – od Adama Zagajewskiego po Andrzeja Stasiuka oraz Dorotę Masłowską, której Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną odniosła sukces także na rynku niemieckim.

Uroczystość wręczania nagród, która po raz pierwszy odbyła się w Polsce, została zorganizowana w mieszczącej się na krakowskim rynku Kamienicy Pod Krukami w salach Międzynarodowego Centrum Kultury.
Program, poprzedzony konferencją prasową, zawierał wystąpienia prof. dra hab. Jacka Purchli (Dyrektora MCK), dra Heinera Guberleta (Przewodniczącego Fundacji Roberta Boscha), prof. dra Dietera Bingena (Dyrektora Dutsches Polen-Institut), laudację ,,Do mojego tłumacza” na cześć Olafa Kühla wygłoszoną przez Andrzeja Stasiuka, podziękowania laureatów i refleksyjne podsumowanie roli tłumaczy w kulturze światowej – ,,Dywan Zachodu i Wschodu” – wygłoszone przez prof. dra h.c. Karla Dedeciusa. W uroczystości udział wzięły również Wisława Szymborska i Dorota Masłowska.
Rozdanie nagród uświetnił koncert grupy akordeonowej Motion Trio, w której repertuarze znalazła się m.in. ,,Orawa” Wojciecha Kilara, a zwieńczeniem wieczoru był uroczysty bankiet.
(info – PREKURSOR)

NAGRODA DEDESIUSA 2007

O laureatach:

Tadeusz Zatorski (ur. 1960 w Bochni) studiował filologię germańską w Krakowie i Berlinie, w latach 1983 – 2001 pracował jako lektor i wykładowca języka niemieckiego w Krakowskiej Akademii Wychowania Fizycznego oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 2001 r. pracuje jako tłumacz literacki. Przetłumaczył wiele pozycji z j. niemieckiego, m. in. książki Georga Christopha Lichtenberga, Heinricha Heinego, Heinricha Bölla, Maxa Webera, Hansa Künga i Eugena Drewermanna oraz opublikował eseje na temat literatury i kultury niemieckiej. Wyjątkową zasługą Zatorskiego jest przetłumaczenie, opracowanie i redakcja polskich wydań myśli i aforyzmów G. Ch. Lichtenberga, który do momentu wydania „Brulionów” w 2001 r. był w Polsce prawie nieznany. W 2005 r. nakładem gdańskiego wydawnictwa słowo obraz/terytoria ukazało się rozszerzone, liczące ponad 500 stron, wydanie Lichtenberga pod tytułem „Pochwała wątpienia”, zaopatrzone w przedmowę, esej historyczny, bibliografię i indeks osobowy autorstwa T. Zatorskiego. Tłumaczenie aforyzmów – jak w przypadku Lichtenberga – wymaga niezrównanych umiejętności translatorskich: forma gramatyczna i leksykalna muszą dokładnie oddawać obraz i pointę oryginału w obrębie krótkiego tekstu, czasem nawet jedego zdania. Zatorski brawurowo pokonuje tę próbę. Jego swobodne, a jednocześnie precyzyjne operowanie językiem polskim stanowi o wyjątkowości jego prac translatorskich. Do jego osiągnięć należą rownież łumaczenia książek H. Heinego „Szkoła romantyczna” i „Z historii religii i filozofii w Niemczech”. Zatorski spogląda trzeźwo na literaturę niemiecką, sam znajduje ciekawych autorów i zabiega o ich wydanie na rynku polskim.

Martin Pollack (ur. 1944 w Bad Hall/Górna Austria) ukończył slawistykę i historię Europy Wschodniej na Uniwersytecie Wiedeńskim. W latach 1972-1982 pracował jako redaktor miesięcznika Wiener Tagebuch, następnie był niezależnym dziennikarzem. Od 1987 do 1998 r. był korespondentem tygodnika Der Spiegel we Wiedniu i w Warszawie, od roku 1998 pracuje jako tłumacz. Jego wyjątkową pozycję ugruntowały zapoczątkowane przed 20 laty tłumaczenia książek Ryszarda Kapuścińskiego, które przyczyniły się do spopularyzowania tego wybitnego polskiego dziennikarza i jego dzieł na niemieckojęzycznym obszarze językowym. Pollack tłumaczył też szereg pisarzy zajmujących się losem Żydów polskich w XX wieku: Henryka Grynberga, Wilhelma Dichtera czy Michała Głowińskiego. Wśród jego prac znajduje się także tłumaczenie “Tartaku” Daniela Odiji jako reprezentanta młodego pokolenia polskich autorów. Martina Pollacka można z przekonaniem uznać za aktywnego uczestnika dialogu między kulturą polską a niemieckojęzycznym obszarem językowym. Jako dziennikarz wielokrotnie pisał o sprawach polskich, towarzyszył wielu wspólnym kontaktom i projektom teatralnym, wykorzystywał posiadanie w niemieckich i austriackich wydawnictwach kontakty, aby spopularyzować mało znanych do tej pory polskich autorów. Pollack jest również redaktorem kilku antologii literackich i publicystycznych, w których przybliża czytelnikowi niemieckojęzycznemu kulturę polską oraz jej specyficzne regionalne aspekty.

NAGRODA DEDECIUSA 2009

Laureaci:
Ryszard Wojnakowski (ur. 1956) studiował germanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, pracował jako nauczyciel języka niemieckiego i redaktor w Wydawnictwie Literackim w Krakowie. Tłumaczy literaturę niemiecką od początku lat 1980. W 1994 roku otrzymał nagrodę promocyjną Fundacji Roberta Boscha dla młodych tłumaczy literatury niemieckojęzycznej, w 1996 – nagrodę Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich, a w 2007 -nagrodę miesięcznika „Literatura na świecie”. Wojnakowski tłumaczył powieści znanych pisarzy niemieckojęzycznych, takich jak Heinrich Böll, Erich Maria Remarque, Klaus Mann, Bernhard Schlink, wiersze Ilse Aichinger i Friederike Mayröcker, eseje Gerschoma Scholema i Martina Bubera oraz dramaty, słuchowiska radiowe i libretta operowe. Dzięki jego tłumaczeniom polskim dzieciom i młodzieży znane są powieści Michaela Ende, Waltera Moersa czy Cornelii Funke.

Renate Schmidgall (ur. 1955) studiowała slawistykę i germanistykę na uniwersytecie w Heidelbergu, w latach 1984-1996 była pracownikiem naukowym Deutsches Polen-Institut w Darmstadt, a od 1996 roku poświęciła się wyłącznie tłumaczeniom literackim z języka polskiego. W 2001 roku otrzymała nagrodę dla tłumaczy Fundacji Ledig-Rowohlt, a w 2006 Europejską Nagrodę dla Tłumaczy, przyznawaną przez miasto Offenburg. Wczesne tłumaczenia Renate Schmidgall prozy Witolda Gombrowicza i Andrzeja Kuśniewicza publikowane były w ramach redagowanej przez Karla Dedeciusa „Biblioteki Polskiej”. Zasługą Schmidgall jest popularność na rynku niemieckim autorów takich jak Paweł Huelle, Stefan Chwin, Marek Ławrynowicz, Andrzej Stasiuk czy Jacek Dehnel, których powieści Schmidgall tłumaczy od wielu lat. W jej dorobku znajdują się też utwory poetyckie, m. in. Marzanny Kielar i Piotra Sommera.