Kapituła IX edycji Nagrody im. Tadeusza Kotarbińskiego za najlepsze dzieło humanistyczne wydane w 2022 roku uznała książkę dra Jakuba Gałęziowskiego „Niedopowiedziane biografie. Polskie dzieci urodzone z powodu wojny”. Wybrała ją spośród pięciu prac, które trafiły do finału. Ogółem do tegorocznej edycji konkursu zgłoszono 61 prac.
Werdykt ogłoszono 26 listopada podczas uroczystej gali w Filharmonii Łódzkiej. Laureat otrzymał z rąk rektor Uniwersytetu Łódzkiego prof. Elżbiety Żądzińskiej dyplom oraz nagrodę pieniężną w wysokości 70 tys. złotych.
Losy polskich dzieci z racji urodzenia naznaczonych wojną
Jakub Gałęziowski – doktor historii Uniwersytetu w Augsburgu i Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się historią społeczną, historią mówioną i badaniami biograficznymi. Interesuje się aspektami etycznymi i rolą emocji w badaniach naukowych. Mówi o sobie: Piekę bułki, zbieram jagody i poziomki, robię dżemy, podlewam kwiatki, słucham Czereśni i na głos czytam dzieciom książki. Odpoczywam w lesie i gdy rozmawiam z ludźmi (historia mówiona). Odkrywam Bliski Wschód, kiedyś w podróżach tam, dzisiaj w przybyszach tu.
Tematyka mojej książki dotyczy losów polskich dzieci urodzonych w czasie II wojny światowej i tuż po jej zakończeniu: to osoby, które przyszły na świat w sytuacjach naznaczonych wojną, okupacją, pracą przymusową lub niewolą. Ich biologiczni rodzice znajdowali się jednak po przeciwnych stronach barykady: jedno, zwykle matka, było członkiem społeczności okupowanej; drugie, najczęściej ojciec, było najeźdźcą (okupantem). Ukazuję w niej losy polskich dzieci poczętych z relacji o różnym stopniu przymusu/dobrowolności oraz w wyniku wojennej przemocy seksualnej. „Niedopowiedziane biografie” to rezultat pierwszych badań nad polskimi dziećmi urodzonymi z powodu wojny, jak tłumaczę termin children born of war, stosowany od przeszło dwudziestu lat w dyskursie naukowym i humanitarnym – mówił laureat o swojej książce.
Książka pana doktora Gałęziowskiego jest szczególna. Dotyczy ludzi, którzy formalnie nie walczą, nie są przedstawicielami wojennego rzemiosła, przeciwnie, są uosobieniem życia, które wymaga pokoju i opiekuńczości, są źródłem życia i synonimem troski o nie. To książka o wojennym doświadczeniu kobiet, wręcz o pewnym wzorze kobiecego doświadczenia wojny, wzorze, w który wpisują się również dzieci dźwigające ciężar niezawinionej przez siebie wojennej rzeczywistości. Były to dzieci niemieckich okupantów, dzieci jeńców wojennych oraz dzieci robotnic przymusowych, więźniarek, dipisek, a grupą najliczniejszą były dzieci żołnierzy Armii Czerwonej, dzieci gwałtów… – uzasadniał wybór członek Kapituły Nagrody prof. Tadeusz Sławek.
Konkurs o Nagrodę im. Kotarbińskiego jest wielką promocją badań, publikacji humanistycznych i samej humanistyki. To jedyna tego rodzaju niezależna nagroda w Polsce, przyznawana naukowcom przez instytucję naukową. Na konkurs ustanowiony przez Uniwersytet Łódzki w 2015 roku wpłynęło dotychczas łącznie ponad 540 prac ze 145 polskich ośrodków naukowych. W finałach wszystkich edycji znalazło się 45 wybitnych książek. W opinii samych nominowanych jest to najważniejszy konkurs dla humanistów w Polsce. Humanistycznej refleksji potrzebujemy wszyscy, zwłaszcza obecnie w obliczu konfliktów i napięć na świecie.
(info i zdjęcia: Centrum Komunikacji i PR UŁ)
Dział, w którym zamieszczane są drobne informacje z rynku wydawniczo-księgarsko-poligraficznego.
3 thoughts on “„Niedopowiedziane biografie…” laureatem IX edycji Nagrody im. Prof. T. Kotarbińskiego”