Rynek wydawniczy

75-lecie “Małego Księcia” – urodziny w gwiazdach

Od pierwszego wydania w 1943 roku Mały Książę stał się prawdziwym fenomenem wydawniczym (obecnie 200 milionów sprzedanych egzemplarzy i ponad 400 tłumaczeń), przekraczając granice i epoki, niosąc uniwersalne przesłanie humanistyczne Antoine’a de Saint-Exupéry. 75-lecie powstania Małego Księcia będą obchodzone we Francji przez cały rok.

Po wybuchu II wojny światowej Antoine’a de Saint-Exupéry (zawodowy lotnik, pisarz) służył we francuskim lotniczym dywizjonie rozpoznawczym. Po zajęciu Francji przez Niemcy został ze swą eskadrą ewakuowany do Algieru (17 czerwca 1940), a następnie po demobilizacji powrócił do Francji. W grudniu 1940 przedostał się przez Portugalię do USA. W połowie 1942 roku wyjechał do francuskiej bazy lotniczej w Afryce Północnej, latał w misjach rozpoznawczych z Korsyki. 31 lipca 1944 o 8.45 (rano) wystartował do dziewiątego lotu bojowego z zadaniem wykonania zdjęć zgrupowania niemieckich wojsk koło Lyonu, z którego już nie powrócił.

Antoine de Saint-Exupéry

Pomysł napisania Małego Księcia przyszedł pisarzowi do głowy prawdopodobnie w 1941 roku podczas pobytu w szpitalu w Los Angeles, gdzie leczył adwyrężone zdrowie a jednocześnie przeżywał rozstanie z matką i ukochaną żoną. To pozornie lektura dla dzieci, jednak pod warstwą baśniowej fabuły mamy wątek realistyczny i psychologiczny: mowa tu o dorastaniu do wiernej miłości, do prawdziwej przyjaźni i odpowiedzialności za drugiego człowieka. Książka stawia pytania o hierarchię wartości czy sens więzi między ludźmi. Książka drukiem ukazał sie w kwietniu 1943 roku w Nowym Jorku w wydawnictwie Reynal & Hitchcock, w języku angielskim (w tłumaczeniu Katherine Woods) i francuskim, i natychmiast wywołała entuzjastyczne recenzje. Pisarzowi nie dane było jednak ich przeczytać przeczytać – 13 kwietnia opuścił Stany Zjednoczone, aby dołączyć do lotnictwa Sił Wolnych Francuzów w Algierii. Dziś Mały Książę należy do klasyki światowej literatury.

O zilustrowanie książeczki poproszono Bernarda Lamotte, ilustratora wcześniejszej  książki pisarza,  Pilota wojennego. Jednak Antoine de Saint Exupéry uważał, że ​​jego kreska zbyt realistyczna, jak na tak “naiwną” opowieść i postanawia opatrzyć ją własnymi rysunkami, tworząc niepowtarzalny wzór wszystkich innych wydań.

Pierwsze wydanie książki

Oryginalny manuskrypt z odręcznymi notatkami i podpisem autora Małego Księcia, jak również różne projekty i rysunki próbne zostały nabyte w 1968 roku przez Pierpont Morgan Library (obecnie Morgan Library & Museum) w Manhattanie w Nowym Jorku. W 2019 roku w Szwajcarii odnaleziono nieznane dotychczas rysunki pisarza. Eksperci uważają, że najprawdopodobniej to początkowe wersje ilustracji do tej baśni

W tej chwili trudno określić, kiedy autor wykonał te szkice. Eksperci uważają, że najprawdopodobniej znalezione ilustracje są początkową wersją ilustracji do bajki, która stała się znana na całym świecie.

We Francji książka została pośmiertnie opublikowana w kwietniu 1946 roku przez Éditions Gallimard. Prawie wszystkie 10 tysięcy egzemplarzy (twarda oprawa) rozeszło się do czerwca 1946 roku. W listopadzie 1947 roku w tym samym wydawnictwie ukazał się pierwszy broszurowy dodruk książki (nakład 11 tysięcy egzemplarzy). Szacuje się, ze do dziś we Francji sprzedano 14 mln. egz. Le Petit Prince.

Istnieje kilka wersji tekstu napisanych odręcznie lub na maszynie, pokazujących różne etapy jego powstawania. Oryginalny manuskrypt z odręcznymi notatkami i podpisem autora Małego Księcia, jak również różne projekty i rysunki próbne zostały nabyte w 1968 roku przez Pierpont Morgan Library (obecnie Morgan Library & Museum) w Manhattanie w Nowym Jorku.

W Polsce przekład Małego Księcia ukazał się nakładem Spółdzielni Wydawniczej “Płomienie” w tłumaczeniu Marty Malickiej już dwa lata po zakończeniu wojny i było to pierwsze tłumaczenie tej książki na j. obcy (nie licząc angielskiego) W sumie książka tłumaczona była w Polsce 18 razy, a dodatkowo na j. łemkowski, pruski, w gwarze poznańskiej, śląskiej, mazurskiej, po kaszubsku.

Wydanie w j. łemkowskim

W 2021 w ramach biblioteki internetowej Wolne Lektury (Fundacja Nowoczesna Polska) ukazało się tłumaczenie książki na wolnej licencji. Jego autorką jest Agata Kozak.

Magia Małego Księcia wciąż działa. Zainspirowany baśnią film Marka Osborne’a, który otrzymał Cezara w 2016 roku, jest jak dotąd największym międzynarodowym sukcesem francuskiego filmu animowanego (23 milionów widzów w kinie i ponad 30 milionów w Netfliksie), w Barcelonie wystawiono musical, który przyciągnął 300 tys., w Ungersheim w Alzacji znajduje się park rozrywki inspirowany światem Małego Księcia, muzea istnieją w Nowym Jorku, Chinach, Japonii i Korei Południowej. Postać Małego Księcia pojawia sie na pocztówkach, monetach (wydała je Mennica Francuska Monnaie de Paris w ramach obchodów 60. rocznicy pierwszego wydania Małego Księcia), nawet na kartach płatniczych (np. w Japonii, Rosji).

Francja planuje bogato odświętować 75-lecie powstania Małego Księcia. W 2021 r. zostanie wydany oficjalny znaczek pocztowy, przewidywana jest wystawa w Muzeum Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu, wybita zostanie specjalna kolekcja złotych i srebrnych monet. Organizowane będą spotkania literackie, konkurs dla młodzieży oraz wydarzenia promujące wizjonerskie przesłanie Małego Księcia w kontekście dbania o naszą planetę.

(źródła m.in: wikipedia, ActuaLitte)

Dodaj komentarz